پایگاه خبری- اطلاع رسانی وب دا زنجان

جعفر مطهری، رئیس دبیرخانه شورای سلامت و امنیت غذایی، به مناسبت 28 خرداد (18 ژوئن) روز جهانی غذای پایدار در گفتگو با پایگاه خبری وبدا- زنجان با بیان اینکه در دهه‌های گذشته، سیاست‌های غذایی در بسیاری از کشورها عمدتاً بر افزایش تولید محصولات کشاورزی، به‌ویژه غلاتی مانند گندم، برنج و ذرت متمرکز بوده است، گفت: این نظام تولیدمحور با هدف مقابله با گرسنگی و ناامنی غذایی پس از دوران استعمار، جنگ جهانی دوم و بحران‌های نفتی شکل گرفت.

وی افزود: افزایش بهره‌وری کشاورزی و انقلاب سبز نقش مهمی در کاهش گرسنگی مزمن داشته است، اما شواهد علمی و تجربی نشان می‌دهد که این رویکرد دیگر پاسخگوی نیازهای پیچیده سلامت، تغذیه و پایداری محیط زیست نیست.

رئیس دبیرخانه شورای سلامت و امنیت غذایی با اشاره به ضرورت گذار به نظام‌های تغذیه‌محور اظهار داشت: این تحول اساسی مستلزم تغییر تمرکز از صرفاً تولید بیشتر غذا به تولید و توزیع غذاهای سالم، مغذی، متنوع، مقرون‌به‌صرفه و زیست‌سازگار است. نظام تغذیه‌محور به جای کمیت، بر کیفیت غذا، ایمنی غذایی، تنوع زیستی و نقش تغذیه در پیشگیری از بیماری‌های مزمن مانند دیابت، چاقی و بیماری‌های قلبی تمرکز دارد.

مطهری فرد به انتقادات وارد بر نظام تولیدمحور اشاره کرد و گفت: این نظام ممکن است مردم را سیر کند اما به سلامت آنها کمکی نکند. رژیم‌های غذایی مبتنی بر غذاهای پرکالری اما کم‌مغذی مانند برنج سفید و غذاهای فرآوری‌شده ارزان منجر به سوءتغذیه پنهان می‌شوند؛ وضعیتی که فرد کالری کافی دریافت می‌کند اما دچار کمبود ریزمغذی‌هایی مانند آهن، روی، ید و ویتامین A است.

این مسئول همچنین به پیامدهای منفی نظام تولیدمحور در گسترش مصرف غذاهای فوق‌فرآوری‌شده و ناسالم اشاره کرد و افزود: ارزان بودن این مواد غذایی و تبلیغات تهاجمی به ویژه در کشورهای در حال توسعه، باعث افزایش چاقی و بیماری‌های متابولیک شده است.

وی درباره راهکارهای نظام تغذیه‌محور بیان داشت: سیاستگذاران با استفاده از ابزارهایی مانند مالیات بر نوشیدنی‌های شیرین، ممنوعیت تبلیغات ناسالم برای کودکان و برچسب‌گذاری هشداردهنده بر محصولات غذایی، رفتار مصرف‌کننده را هدایت می‌کنند.

مطهری به اهمیّت عدالت اجتماعی در نظام تغذیه‌محور تأکید کرد و گفت: خانواده‌های کم‌درآمد دسترسی کمتری به غذاهای سالم دارند و در معرض سوءتغذیه و کم‌خونی هستند. سیاست‌های تغذیه‌محور باید با یارانه‌های هدفمند، برنامه‌های تغذیه مدرسه‌ای و حمایت از کشاورزی خرد، شکاف دسترسی غذایی را کاهش دهند.

وی در پایان افزود: گذار به نظام تغذیه‌محور نیازمند حکمرانی هوشمند، بین‌بخشی و توجه به تغییرات اقلیمی است. رژیم‌های غذایی پایدار که مصرف منابع طبیعی را کاهش می‌دهند، هم به سلامت و هم به محیط زیست کمک می‌کنند. این گذار از «چقدر غذا تولید کردیم؟» به «چه نوع غذایی تولید کردیم؟ برای چه کسی؟ با چه کیفیتی؟ و با چه اثری بر سلامت و محیط زیست؟» یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.