پایگاه خبری- اطلاع رسانی وب دا زنجان

جهت آشنایی بیشتر با بیماری آلزایمر همراه وبدای زنجان باشید در گفتگو با دکتر بهمن حیدریان، متخصص اعصاب و روان:

سلول‌های مغز بیماران مبتلا به آلزایمر، در حالت تخریب و معدوم شدن تدریجی و پیشرونده است

علل بیماری آلزایمر
آمیلوئید نوعی پروتئین است که با سلول‌های مرده و در ال مرگ مغز ترکیب می‌شود. ترکیب این پروتئین با سلول‌های مرده را پولک‌های آمیلوئید می‌نامند. این پولک نه تنها مانع از ارتباط بین سلول‌های عصبی طبیعی می‌شود، بلکه باعث تخریب سلول‌های اطراف خود می‌شوند و بتدریج با از دست دادن قدرت ازدیاد و رشد ،این ترکیب باعث معدوم شدن سلول‌های مغزی شده که با نوع پولک متفاوت می‌باشد.

این عوامل نه تنها باعث تخریب داربستی می‌شوند که سلول‌های عصبی بر روی آنها تکیه کرده‌اند بلکه مسیر تغذیه سلولی، از جسم سلول عصبی به آکسون یا رشته بلند سلول عصبی را معدوم می‌سازند. این فعالیت تخریبی نه تنها رابطه اطلاعاتی بین سلول‌ها را از بین می‌برد بلکه باعث گرسنگی و مرگ سلول‌ها می‌شود.

پولک‌ها و گرهک‌ها تنها عوامل  آسیب‌رسان در آلزایمر نیستند. آنها باعث تخریب سلول‌های مغز شده و در نتیجه تولید میانجی‌های عصبی را متوقف می‌کنند.

روند آسیب در بیماری آلزایمر از قسمت هیپوکامپ مغز شروع می‌شود. هیپوکامپ قسمتی از مغز است که مسؤول نگهداری اطلاعات مربوط به حافظه کوتاه‌مدت می‌باشد و نقش مهمی در یادگیری دارد.  معمولا بیماری آلزایمر از این قسمت آغاز شده و با درگیر کردن سایر قسمت‌های مغز در صحبت کردن، خواندن، محاسبه تصمیم گیری و هماهنگی حرکات بدن نیز اختلال ایجاد می‌کند و سیر بیماری همیشه به یک منوال نیست و از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

درصد بیماران دچار بیماری خانوادگی با تظاهر زودرس
۲۵ درصد دچار بیماری خانوادگی با تظاهر دیررس و ۷۵ -۱۵ درصد مبتلا به بیماری تک‌گیر می‌باشند.

بیماری آلزایمر ۲ تا ۵ درصد اشخاص مسن را دربر می‌گیرد و گاهی هم بر اشخاص جوانتر حمله می‌کند. منطقه آسیب‌دیده مغز و استیل کولین در تشکیل خاطرات جدید وارد عمل می‌شوند و خاطرات و رویدادهای دور، معمولا کمتر آسیب می‌بینند.

ازجمله علائم اولیه ابتلا به بیماری آلزایمر
درلم، از دست دادن حافظه، مشکل در انجام امور زندگی و کارهای روزانه، مشکلات زبانی، سردرگمی زمانی و مکانی، کاهش قوه قضاوت، قراردادن اشیاء در جای غلط و تغییر در رفتار و خلق و خو

طرز فکر و رفتار بیمار مبتلا به آلزایمر تغییر کرده و تحت کنترل آنها نیست و چون کنترلی بر روی بیماری خود ندارند قادر به تمایز خوب و بد، صحیح و غلط نبوده و ممکن است به راحتی، نزدیکترین فردی که برایشان خدمتی انجام می‌دهد را رنجانیده و حتی پرخاشگری نمایند.

علائم این بیماری با از دست دادن قدرت حفظ اطلاعات بخصوص حافظه موقت در دوران پیری آغاز شده و به تدریج با از دست دادن قدرت تشخیص زمان، افسردگی، از دست دادن قدرت تکلم، گوشه‌گیری و سرانجام مرگ در اثر ناراحتی‌های تنفسی به پایان می‌رسد.

مرگ پس از پنج تا ده سال از بروز علائم اتفاق می‌افتد؛ اما بیماری حدود بیست سال قبل از ظهور علائم بر اثر ناراحتی‌های تنفسی، آغاز می‌شود.

درمان دارویی/ داروهای مهار کننده کولین استراز
درمان‌های داویی تنها باعث کندشدن سیر بیماری می‌شود و درمان قطعی ندارد و شامل: دونپزیل/ ریواستیگمین، گالانتامین و آممانتامیناری است.

داروهای کمکی مثل: استاتین‌ها در سرکوب تولید پروتئین آمیلوئید، تاثیرگذار هستند و ویتامین‌های گروه ب، داروهای آرامبخش و ضد جنون مثل: کوتیاپین، ریسپریدون و اولانزاپین ضد افسردگی‌ها، بروفن به عنوان ضد التهاب و جینکوبیلوبا، استروژن و امگا ۳ است.

داروهای Aducanemab  در سال ۲۰۲۰ وLecanemab   وDonanemab  در سال ۲۰۲۳ توسط FDA تایید شدند که توانسته است تا ۳۰ درصد سیر بیماری را کنترل و باعث بهبود شناخت شود.

درمان غیر دارویی
شناسایی و رفع عللی است که سبب پرخاشگری بیمار می‌شود. این درمان شامل: ماساژ بیمار، معطر کردن محیط، موزیک آرام و ورزش‌های سبک است.

برخی از خصوصیات افراد مبتلا به آلزایمر
توانایی یادگیری بسیار کم، از دست رفتن حافظه قدیمی، ناتوانی در تشخیص شکل جدیدی از اطلاعات قبلی، استفاده از راه‌های جبرانی برای کاهش حافظه نزدیک، از دست دادن توانایی ارتباط با محیط یا کنترل عملکردهای جسمانی و اقدام به رفع نیازهای خود بدون توجه به ملاحظات اجتماعی.

در اکثر موارد، بیماری آلزایمر در اشخاص مسن و در فاصله زمانی ۸ تا ۲۰ سال بتدریج رشد می‌کند. قربانی این بیماری، ابتدا افت حافظه پیدا می‌کند و اغلب گم شدن حتی در خانه خود بیمار نیز پیش می‌آید. به مرور زمان، بیمار جهت‌یابی خود را به شدت از دست می‌دهد، اشخاص و حتی اعضای خانواده خود را نمی‌شناسد، هیجان‌های کودکانه نشان می‌دهد و از عهده نظافت خود و لباس پوشیدن بر نمی‌آید.

از دست رفتن حس بویایی، کاهش شنوایی، از بین رفتن اثر انگشت غیر طبیعی و افسردگی از نشانه‌های احتمالی برای پیش‌بینی این بیماری است.

آیا آلزایمر قابل پیشگیری است؟
تاکنون هیچ راه تضمین شده‌ای برای پیشگیری از آلزایمر وجود ندارد. اما براساس تحقیقات اخیر، افرادی که مطالعه مرتب و منظم دارند، بازی‌های فکری انجام می‌دهند، جدول حل می‌کنند و .. کمتر در معرض ابتلا به این بیماری خواهند بود. همچنین۳۰  دقیقه ورزش روزانه تاثیر به سزایی در سلامت قلب، ماهیچه‌ها و مغز دارد و پیاده‌روی، باغبانی و تمیز کردن منزل نیز مهمترین فاکتور متغیر برای از دست دادن حافظه است. مصرف مایعات به مقدار کافی و اجتناب از مصرف نوشیدنی‌های الکلی نیز از دیگر فاکتورهای مهم و موثر در ابتلا به آلزایمر می‌باشد.