پایگاه خبری- اطلاع رسانی وب دا زنجان

مهمترین توصیه خودمراقبتی، انجام خودآزمایی پستان‌ها از سن ۲۰ سالگی و به صورت ماهیانه است. بهترین زمان برای انجام معاینات پستان، هفته اول قاعدگی است. این خودآزمایی از طریق مشاهده و لمس قابل انجام است.

در نواحی که برنامه غربالگری منظمی وجود ندارد، بیش از ۹۰ درصد تومورهای پستان، با همین خودآزمایی پستان شناسایی می شوند.

مراحل انجام خودآزمایی پستان به شرح زیر است:

_مقابل آینه بایستید و دست‌ها را به پهلوها بزنید به طوری که شانه‌ها بالا کشیده شوند. به اندازه، شکل، رنگ و تورم پستان‌ها توجه کنید. در صورت مشاهده هرگونه برآمدگی، فرورفتگی قسمتی از پوست یا نوک پستان، قرمزی، زخم و یا لکه و اگزمای پوستی، به پزشک مراجعه کنید.

_دست‌ها را بالا ببرید، به طوریکه به دو طرف سر بچسبند. در این مرحله نیز به دنبال تغییرات ظاهری به ویژه تغییرات زیر بغل بگردید.

_کمی نوک پستان را فشار دهید. دقت کنید آیا مایعی از نوک یک یا هر دو پستان خارج می‌شود یا خیر. این ترشحات می‌تواند آبکی، شیری، خونی و یا مایعی زردرنگ باشد.

 _دراز بکشید. دست راست خود را زیر سر گذاشته و با دست چپ پستان راست را لمس کنید. سپس دست چپ را زیر سر خود بگذارید و با دست راست پستان چپ را لمس کنید. حرکات دست باید چرخشی و دورانی باشد. این حرکت را از نوک پستان شروع کرده و به خارج حرکت کنید. مطمئن شوید که تمام قسمت‌های پستان و زیر بغل را لمس کرده‌اید.

_بایستید یا بنشینید. دست چپ خود را بالا برده و با دست راست قسمت انتهایی پستان چپ، جایی که به زیر بغل منتهی می‌شود را لمس کنید و برعکس.

 در صورتی که هر یک از مشخصات غیر طبیعی در پستان خود مطابق آنچه که در بالا گفته شد را پیدا کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

پویش ملی پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان پستان از ۹ مهر تا ۹ آبان با شعار "شما می‌توانید نجات یافته از سرطان پستان باشید با آگاهی و خودمراقبتی" با هدف کلی "کاهش بروز و مرگ و میر ناشی از سرطان پستان و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان پستان" برگزار می‌شود.

اهداف اصلی پویش:
 _افزایش آگاهی عمومی در زمینه راه‌های پیشگیری و علایم هشداردهنده سرطان پستان
_معرفی برنامه‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه‌های علوم پزشکی در زمینه ارائه خدمات تشخیص زودهنگام در سطح شبکه بهداشتی
_معرفی شبکه ملی مراقبت سرطان(INCCN)  و مراکز تشخیص زودهنگام سرطان و بیماری‌های غیرواگیر به عنوان مراکز ارائه خدمات سطح دو و نظام مراقبت و ارجاع افراد دارای علایم مشکوک سرطان پستان و بیماران مبتلا
_ اصلاح باورهای نادرست مردم در خصوص سرطان پستان از جمله درمان ناپذیربودن آن و جلب مشارکت سیاستگزاران و مجریان سلامت (درون و برون بخشی(  

اهداف اختصاصی در سه سطح فردی، شبکه، سازمانی و اجتماعی
سطح فردی:
_افزایش آگاهی مردم در مورد سرطان پستان و راه‌های تشخیص به موقع و زودهنگام این بیماری و پیشگیری از آن
_افزایش آگاهی از راه حل‌های موجود، ایده‌ها و شیوه‌ها پیشگیری و کنترل سرطان
 _افزایش آگاهی مردم درخصوص برنامه ملی تشخیص زودهنگام و غربالگری سرطان پستان و نحوه دریافت خدمت در سطح شبکه بهداشتی
 _تغییر نگرش مردم در مورد بیماری سرطان پستان
_جلب مشارکت مردم درخصوص قابل پیشگیری بودن سرطان و شیوه‌های آن
_اصلاح باورهای نادرست مردم درخصوص سرطان پستان ازجمله درمان ‌‎ناپذیربودن آن
_ارتقای خودکارآمدی مردم در خصوص انجام رفتارهای پیشگیری کننده از سرطان پستان
_افزایش آگاهی افراد از عوامل خطر، مشکلات بهداشتی، عوامل مستعدکننده فردی در ابتلا به سرطان
_افزایش سواد بهداشتی افراد در جستجوی منبع اطلاعاتی مرتبط با سرطان پستان
_افزایش انگیزه عموم مردم جهت پیشگیری و کنترل سرطان پستان

سطح شبکه:
_افزایش تعداد و نوع فعالیت‌های مرتبط با برنامه پیشگیری از سرطان پستان در شبکه‌های اجتماعی (نیکوکاران، خیرین سلامت(
_افزایش حمایت اجتماعی برای ایجاد تغییرات مثبت در مورد سرطان پستان به وسیله اعضای شبکه سیاستگزاران و مجریان سلامت (درون و برون بخشی) در پیشگیری و کنترل سرطان پستان
_افزایش نگرش مطلوب نسبت به برنامه پیشگیری از سرطان پستان توسط گروه‌های مرجع جامعه (اساتید دانشگاه، پزشکان، معلمان و مربیان، خیرین، روحانیون، تجار سرشناس، ورزشکاران، هنرمندان ...)
_افزایش هنجارهای مطلوب اجتماعی برای تغییرات مثبت در حوزه پیشگیری و کنترل سرطان پستان
_افزایش آگاهی و مهارت کارکنان مراکز بهداشتی درخصوص ارائه خدمت "تشخیص زودهنگام و غربالگری سرطان پستان"

سطح سازمانی:
_معرفی شبکه ملی مراقبت سرطان (INCCN) و مراکز تشخیصی تشخیص زودهنگام سرطان و بیماری‌های غیرواگیر به عنوان مراکز ارائه خدمات سطح دو و نظام مراقبت و ارجاع افراد دارای علایم مشکوک سرطان پستان و بیماران مبتلا
_ جلب مشارکت سیاستگزاران و مجریان سلامت (درون و برون بخشی) در پیشگیری و کنترل سرطان پستان
_افزایش اهمیت پیشگیری و کنترل سرطان پستان و ضرورت برای تغییر در سازمان‌های اثرگذار
_بازنگری در چشم‌انداز و رسالت سازمانی سازمان‌های اثرگذار در راستای نیل به هدف کلی پویش و ایجاد یک دستور کار در پیشگیری و کنترل سرطان پستان
_افزایش کمیت و کیفیت اطلاعات مربوط به پیشگیری و کنترل سرطان پستان و تغییر سیاست‌های مورد نیاز
_ ارتقاء اعتماد به نفس سازمانی و اتخاذ صلاحیت و شایستگی در ایجاد تغییرات در پیشگیری و کنترل سرطان پستان
_افزایش اطلاعات پایه سازمانی مورد نیاز برای تغییر (نه تنها مقدار و کیفیت اطلاعات در حوزه سرطان بلکه دیدگاه و سطح ارتقا هم در نظر گرفته شو)

سطح اجتماعی:
_افزایش فعالیت‌ها در راستای ایجاد تغییرات اجتماعی مانند همکاری میان گروه‌های اجتماعی در حوزه سرطان
_ ارتقاء ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی و نگرش‌ها و عقایدی که تغییر سیاست‌ها در حوزه سرطان را مورد حمایت
قرار می‌دهد.

گروه‌های هدف و ذی‌نفعان پویش
گروه‌های هدف اصلی
_ عموم مردم
_ بیماران و خانواده‌ها
_سیاستگزاران و مجریان خارج حوزه سلامت
_ سیاستگزاران و مجریان حوزه سلامت
ذی‌نفعان و شرکای برنامه پویش
_وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
_معاونت زنان ریاست جمهوری
_دانشگاه‌های علوم پزشکی
_سازمان صدا و سیما
_وزارت آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فن آوری، فرهنگ و ارشاد اسلامی، ورزش و جوانان و ...
_شهرداری‌ها
_ سازمان نظام پزشکی
_انجمن‌های علمی
_سازمان‌های مردم‌نهاد و خیریه
_افراد حقیقی (هنرمندان، ورزشکاران، خبرگان...)

طراحی و اجرای پویش
پیام‌های پویش
الف- مردم به طور عام
_سرطان قابل پیشگیری است.
_سهم شما از علل قابل پیشگیری سرطان، بیش از پنجاه درصد است.
_روش‌های خودمراقبتی برای پیشگیری اولیه از سرطان را بشناسید.
_علایم هشداردهنده سرطان را بشناسید. هرچه سرطان زودتر تشخیص داده شود، درمان پذیرتر است.
_عوامل خطر غیر قابل اصلاح را بشناسیم (سابقه خانوادگی و فردی سرطان پستان، قاعدگی کمتر از ۱۲ سال، یائسگی بالاتر از ۵۵ سال، ژنتیک...(
_عوامل خطر قابل اصلاح را بشناسیم (الکل، چاقی، مصرف چربی‌های اشباع شده، هورمون درمانی،...(
_مراجعه مدون به مراکز جامع سلامت و پایگاه‌های بهداشت جهت معاینه توسط ماما یا پزشک
_غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان پستان ضامن پیشگیری مرگ زنان و مادران به علت سرطان پستان
_زندگی روانی، معنوی و اجتماعی سالم، یعنی ابتلای کمتر به سرطان؛ خود و دیگران را دوست بدارید.
_شما برای تامین، حفظ و ارتقای سلامت خود، خانواده و اطرافیان مسولیت فردی، خانوادگی و اجتماعی دارید.
_سرطان بیماری سنین بالاست، اما گاهی زمینه ارثی، شروع سرطان را جلو می‌اندازد.
_سن سرطان در ایران پایین‌تر نیست، جمعیت جوان ما بیشتر است.
_سرطان قابل پیشگیری است اگر شیوه زندگی خود را اصلاح کنیم.
_سرطان مساوی مرگ نیست.
_سرطان درمان پذیرتر است اگر علایم هشداردهنده آن را بشناسیم
_درباره سرطان گفتگو کنید، سرطان قایل پیشگیری و درمان است.
_با هم، ما قوی‌تر از سرطان هستیم
_آگاهی امروز، درمان فردا
_اگر زود تشخیص داده شود، سرطان هم یک بیماری مثل سایر بیماری‌ها است.

نمونه‌هایی از باورهای نادرست:
_سرطان مساوی با مرگ است و درمان قطعی ندارد.
_مادرم سرطان پستان داشت و درمان شد ولی فوت کرد. پس درمان برای من هم بی‌فایده است.
_سرطان پستان با درد شروع می‌شود پس چون درد ندارم سرطان پستان ندارم.
_بیوپسی و نمونه‌برداری از توده، باعث پخش شدن سرطان پستان می‌شود .
_انواع درمان‌های سرطان باعث ریزش مو می‌شود.
_سرطان با طب سنتی درمان می‌شود.
_در بارداری و شیردهی به سرطان مبتلا نمی‌شوم.
_ درمان سرطان مساوی است با خانه‌نشینی و عدم انجام فعالیت‌های اجتماعی

باورهای نادرست را کنار بگذارید و به دیگران امید بدهید با محوریت:
_مراکز فعال سرطان در شهرستان‌ها و اثربخشی درمان‌های آنها
_اثربخش بودن بیشتر درمان در مراحل اولیه
_علائم اختصاصی و غیر اختصاصی سرطان پستان
_ریسک فاکتورهای احتمالی و غیر احتمالی ابتلا به سرطان پستان
_بی‌خطر بودن بیوپسی در سرطان پستان
_پیگیری هر نوع توده در پستان با یا بدون درد

ب- نوجوانان و جوانان
_ پرهیز از مصرف زیاد داروهای جلوگیری از بارداری بدون تجویز پزشک
_آشنایی با بافت پستان خود فرد و دانستن تغییرات هشداردهنده
_کاهش مصرف قلیان و دخانیات
_مصرف غذاهای سالم پرانرژی و کاهش مصرف فست فودها
_بد نیست گاهی به مادرتان استراحت بدهید، چرا شما یک غذای سالم برای همه درست نمی‌کنید؟
_در برنامه روزانه زندگی خود حتی چند دقیقه هم شده ورزش کنید.
_ چقدر خوب است گاهی شما برنامه ورزشی دسته جمعی برای خانواده بچینید.
_سرطان با سیگار با کلاسی ندارد.
_من نوجوانم، ورزش می‌کنم.
_من نوجوانم، سیگار نمی‌کشم.
_ من جوانم قلیان نمی‌کشم.

ج- بیماران و خانواده‌ها
_سرطان مساوی مرگ نیست.
_سرطان بیماری مسری نیست.
_جراحی باعث پخش شدن سرطان نمی‌شود.
_ اطلاع از تشخیص وضع بیمار را بد نمی‌کند، اگر بیمار شما دوست داشت بیشتر بداند، او را از این حق محروم نکنید.
-سرطان تقدیر نیست، دنبال مقصر نگردید.
_درد جزیی از سرطان نیست.
_با خودمراقبتی و امید می‌توان سرطان را نیز به زانو درآورد.
_شاید ابتلا به سرطان، آغازی دوباره باشد.

مراحل اجرای پویش
_طراحی برنامه
_جلب مشارکت ذینفعان
_تهیه محتواهای آموزشی و تبلیغاتی
_اجرای برنامه
_پایش و ارزشیابی برنامه

فهرست مهمترین اقدامات پویش
الف- برنامه‌های تبلیغی و حمایت طلبی
پایگاه اطلاع‌رسانی:  http://iec.behdasht.gov.ir
_دسترسی و بهره‌برداری از پوسترها، بسته‌های آموزشی و تیزرها
_اطلاع‌‍رسانی در خصوص عوامل خطر و علایم هشداردهنده سرطان پستان
_امکان ارائه درخواست برای مشارکت براساس لیست اقدامات و یا پیشنهادهای شخصی و سازمانی
مشارکت صدا و سیما
_پخش تیزرهای تلویزیونی، رادیویی
_پرداختن به اهداف پویش در برنامه‌های جاری
مشارکت شهرداری‌ها
_ارائه عناوین تبلیغاتی در بیلبوردها
_برنامه‌های تبلیغی در فرهنگسراها، پارک‌ها، خانه‌های سلامت، میادین میوه و تره‌بار
مشارکت هنرمندان؛ سینما، تئاتر و موسیقی
_پخش تیزرهای پویش پیش از نمایش فیلم
مشارکت ورزشکاران
_اطلاع‌رسانی در مسابقات ورزشی
_برگزاری مسابقه ورزشی نمادین به نفع بیماران
فضای مجازی
_اطلاع‌رسانی و انتشار متون آموزشی

ب- برنامه‌های آموزشی مردمی
مشارکت صدا و سیما در سطح ملی و استانی
_پخش فیلم‌های کوتاه آموزشی
_برگزاری مسابقه مبتنی بر برنامه‌های آموزشی
_مصاحبه با افراد صاحبنظر درخصوص سرطان پستان
وزارت آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فناوری
_ارائه بسته‌های آموزشی برای محیط‌های آموزشی
_برگزاری مسابقه مبتنی بر بسته آموزشی
نشریات
_تهیه و انتشار مقالات آموزشی و مصاحبه‌ها
فضای مجازی
_انتشار و متون و فیلم‌های کوتاه آموزشی

ج- برنامه‌های مرتبط با جلب مشارکت سیاستگزاران
_بروزرسانی اطلاعات نظام ارجاع و سطح‌بندی خدمات به دانشگاه‌ها در سال ۱۴۰۲
_اطلاع‌رسانی و آموزش ارائه دهندگان خدمت در سطح دانشگاه‌ها و انجمن‌های علمی تخصصی در خصوص ایجاد بستر الکترونیک ثبت نظامند خدمات در سطوح مختلف.
_ارائه بسته تعیین سهم و تکلیف دستگاه‌ها در پیشگیری و کنترل سرطان پستان
مشارکت صدا و سیما
_برگزاری مصاحبه‌ها به صورت مجازی با دیدگاه افزایش مطالبه‌گری (برنامه پایش یا مناظره(
نشریات
_مصاحبه با مسوولان و سیاستگزاران
درخواست برای اقدامات عملی سیاستگزاران حوزه سلامت
_تلاش در جهت پیشگیری و کنترل سرطان پستان از جمله با برگزاری دست کم یک جلسه تا زمان برگزاری پویش و سپس نشست‌های منظم با حضور ذی‌نفعان خارج حوزه سلامت، اعضای هیات علمی و خبرگان مرتبط با موضوع
_تلاش روزافزون در جهت اجرای برنامه تشخیص زودهنگام و غربالگری سرطان پستان و عوامل خطر مرتبط با شیوه زندگی در سطح شبکه‌های بهداشتی درمانی
_تلاش برای توسعه مراکز تشخیصی تشخیص زودهنگام سرطان و بیماری‌های غیرواگیر به عنوان مراکز ارائه خدمات سطح دو و نظام مراقبت و ارجاع افراد دارای علایم مشکوک سرطان پستان و بیماران مبتلا
_تلاش برای ارائه خدمات با کیفیت و استاندارد
_تلاش برای حمایت مالی از بیماران به ویژه بیماران نیازمند
_تلاش برای ارائه مراقبت‌های حمایتی و تسکینی