پایگاه خبری- اطلاع رسانی وب دا زنجان

زینب امینی، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی بیمارستان شهدای طارم در گفتگو با پایگاه خبری وبدا – زنجان، گفت: خودکشی که ریشه در احساس ناکامی، بی‌معنایی زندگی و اختلالات روانی دارد، تنها فرد اقدام‌کننده را تحت‌تأثیر قرار نمی‌دهد، بلکه خانواده و کل جامعه را درگیر پیامدهای خود می‌کند.

وی فقر، بیکاری، طلاق و خشونت را از عوامل اجتماعی مؤثر بر این پدیده برشمرد و افسردگی، اعتیاد و سبک دلبستگی ناسالم را از عوامل فردی دانست. وی راه‌حل را در «پیشگیری، آموزش مدیریت بحران و تقویت حمایت‌های اجتماعی» خواند.

این کارشناس با بیان اینکه خودکشی یکی از آسیب‌های مهم و چندبعدی جامعه است که نیازمند نگاهی فراتر از سطح فردی می‌باشد، تصریح کرد: فردی که اقدام به خودکشی می‌کند، غالباً به این باور رسیده که به آرزوهایش نرسیده و زندگی برایش فاقد معناست. در این نگاه تحریف‌ شده، مرگ راه‌حلی برای رهایی و حتی گزینه‌ای "بهتر" از زندگی تلقی می‌شود.

به گفته وی، خودکشی محصول تعامل پیچیده‌ای از عوامل اجتماعی و فردی است. از مهم‌ترین عوامل اجتماعی می‌توان به فقر، بیکاری، طلاق، خشونت خانوادگی و خیانت اشاره کرد. این عوامل بستری از تنش و ناامیدی ایجاد می‌کنند که فرد را مستعد می‌سازد. در کنار آنها، عوامل فردی عمیق‌تری مانند سبک دلبستگی ناایمن (که ریشه در روابط اولیه کودکی دارد)، اختلالات شخصیت، افسردگی اساسی و اعتیاد نیز نقشی تعیین‌کننده در شکل‌گیری افکار خودکشی و تبدیل آنها به اقدام ایفا می‌کنند.

این روانشناس با تأکید بر اینکه اثرات خودکشی دامن‌گیر اطرافیان و جامعه می‌شود، نقطه اتکای اصلی را «پیشگیری» دانست. به اعتقاد او، جامعه نیازمند توسعه و نهادینه کردن «فرهنگ مراقبت از خود و دیگران» است. این امر به معنای افزایش حساسیت جمعی نسبت به نشانه‌های هشدار و ایجاد شبکه‌ای از حمایت‌های اجتماعی است.

امینی راه‌های پیشگیری را در دو سطح کلان و خرد برشمرد و گفت: در سطح جامعه؛ کاهش شرایط پرخطر (اقتصادی، اجتماعی)، مبارزه با عواملی مانند تنهایی و طردشدگی، کاهش اختلافات خانوادگی از طریق آموزش، و مهم‌تر از همه، تقویت حمایت‌های اجتماعی و شبکه‌های ارتباطی.

در سطح فردی؛ آموزش همگانی راه‌های مدیریت بحران و تنظیم هیجان، ترویج مهارت خودمراقبتی و مدیریت استرس. همچنین، برای افراد با سابقه اقدام ناموفق، ارائه مداخله‌های درمانی و اجتماعی فوری، برخوردی صحیح و غیرقضاوتی و هدایت آنان به فرآیند درمان تخصصی برای جلوگیری از اقدام مجدد ضروری است.

وی در پایان با پیامی امیدبخش خطاب به عموم مردم گفت: اگر احساس فرسودگی، ناامیدی عمیق یا اضطراب طاقت‌فرسا دارید، این نشانه‌ها را جدی بگیرید. مراجعه به روانشناس یا روانپزشک نه نشانه ضعف، که نخستین و شجاعانه‌ترین گام برای محافظت از خود و بازپس‌گیری زندگی است. یادمان باشد پیشگیری از خودکشی، مسئولیتی همگانی است که با آگاهی، حساسیت و اقدام به‌موقع محقق می‌شود.

سردبیر: سمیه رسولی