پایگاه خبری- اطلاع رسانی وب دا زنجان

پایگاه خبری وبدا-زنجان، دکتر هاشمی‌پرست در نشست علمی مشترک مرکز عوامل اجتماعی موثر بر سلامت دانشگاه علوم پزشکی زنجان با اداره کل ورزش و جوانان استان به مناسبت هفته ملی جمعیت و همچنین نخستین نشست خبری ترجمان دانش در سال ۱۴۰۳ به بیان نتایج پژوهشی یک پایان نامه تحقیقاتی با عنوان تبیین مولفه‌های تعیین کننده‌ی تصمیم‌گیری در خصوص فرزندآوری در زنان و مردان واجد شرایط باروری مراجعه‌کننده به مراکز خدمات جامع سلامت شهر زنجان پرداخت.

وی با بیان اینکه در پژوهش کیفی انجام شده بر اساس مصاحبه های عمیق با 20 نفر از زنان و مردان واجد شرایط باروری مراجعه کننده به مراکز خدمات جامع سلامت شهر زنجان، ۷ طبقه اصلی و ۱۹ زیرطبقه به عنوان مولفه‌های تعیین‌کننده‌ی تمایل به فرزندآوری در شهر زنجان شناسایی شده است، افزود: بر اساس تجارب مشارکت کنندگان، رواج تک فرزندی و کم فرزندی در جامعه در سال های اخیر و اشاعه هنجارهای کم فرزند طلبی یکی از تعیین کننده های تصمیم گیری در خصوص فرزندآوری می‌باشد.

این مدرس دانشگاه، تغییر ساختار ارتباطی در خانواده ها و مدرنیته شدن خانواده های هسته ای را دومین مولفه‌ی تعیین‌کننده‌ی تصمیم‌گیری در خصوص فرزندآوری عنوان کرد و گفت: به تبع تغییر ساختار خانواده، انتظارات والدین از نقش فرزندان به عنوان عصای دست پیری تغییر کرده و نقش حمایتگری فرزندان از نظر مشارکت کنندگان کاهش یافته است.وی این یافته را بیانگر کم‌رنگ شدن مفهوم سنتی فرزند عنوان کرد و افزود: در برنامه های مشاوره فرزندآوری تغییر نگرش نسبت به نقش و جایگاه ارزشمند فرزند در خانواده مد نظر قرار گیرد. از سوی دیگر، سایه انداختن ایده‌آل‌گرایی یا کمال‌گراییِ افراطی در تربیت فرزندان، منجر به فرزندهراسی و عدم تمایل به فرزندآوری شده است که باید با آموزش مهارت‌های فرزندپروری واقع بینانه به والدین مورد تاکید قرار گیرد.

دکتر هاشمی‌پرست، مقتضیات اجتماعی و اقتصادی را از دیگر مولفه تعیین‌کننده تصمیم‌گیری در خصوص فرزندآوری در شهر زنجان برشمرد و اظهار کرد: دغدغه‌های نوین فرزندآوری نظیر شکاف نسلی، فرزندسالاری، دشواری‌های تربیتی و تحصیلی، تضاد نقش مادری و اشتغال و رنگ باختن شبکه‌های حمایتی  مولفه‌ی تعیین کننده‌ی دیگری بود که در پژوهش انجام شده به آن دست یافتیم.

وی دلیل دیگر تمایل به تک‌فرزندی یا کم‌فرزندی در زوجین را اجتناب از پذیرش مسئولیت‌های فرزندپروری و تمایل به حفظ آسایش نسبی در موقعیت فعلی دانست و گفت: زوجین تولد فرزند جدید را عاملی برای مختل شدن آسایش و آرامش و برهم خوردن نظم متداول زندگی خود می‌دانند و از این رو تمایلی به فرزندآوری ندارند.

این عضو هیئت علمی گروه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت دانشگاه علوم پزشکی زنجان افزود: کم فرزندی و دیرفرزندآوری از پیامدهای ازدواج دیرهنگام است که در کنار چالش های اقتصادی خانواده ها باید مد نظر قرار گیرد. همچنین یکی دیگر از یافته‌های این پژوهش که تصمیم به فرزندآوری را تحت‌الشعاع قرار داده است، هر گونه تجارب ناخوشایند مرتبط با فرزندآوری از جمله تجربه تلخ زیست در خانواده‌ی پرجمعیت و تجربه ناخوشایند در بارداری و زایمان قبلی می‌باشد. در واقع نارضایتی از تعداد فرزندان خانواده مبدأ و تجربه بارداری و زایمان دشوار، فرزندآوری را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

دکتر معصومه نمدیان، رئیس مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت دانشگاه علوم پزشکی زنجان در این نشست به ارائه آماری در خصوص نرخ باروری کلی در کشور و زنجان پرداخت و گفت: نرخ باروری، بیانگر تعداد فرزندانی است که جایگزین والدین می‌شوند و اگر بالای ۲ باشد نشان دهنده‌ی رشد متعادل جمعیت است.

وی با بیان اینکه این رقم در ایران در سال ۱۳۵۵ معادل ۶.۳ بوده است، افزود: در سال ۱۴۰۰ این عدد به ۱.۶ در کشور و ۱.۷ در استان زنجان رسید و در حال حاضر رو به کاهش است. دکتر نمدیان خاطرنشان کرد: پیش‌بینی‌های موجود در ایران حاکی از تداوم کاهش باروری کل به پایین‌تر از ۱.۵ فرزند در افق ۱۴۰۴ می‌باشد که این امر موجب دگرگونی ساختار سنی جمعیت از وضعیت جوانی به سمت سالخوردگی و پیامدهای سالمندی جمعیت خواهد شد. وی نیروی انسانی هر جامعه‌ای را بزرگترین سرمایه آن جامعه برای رسیدن به رشد و شکوفایی دانست و اظهار کرد: نداشتن نیروی انسانی مولد و سالم باعث می‌شود جامعه به رشد مطلوب دست پیدا نکند.